Verlies in de klas
Hoe kun jij als leerkracht ondersteunen?
Twee schooljaren achter elkaar verloor een leerling in mijn klas een ouder. Een intense periode in de klas die zorgde voor vragen, verdriet en verbinding. De leerlingen reageerden verschillend op hun verlies en ik was als leerkracht zoekende hoe ik kon ondersteunen. Een rouwproces kwam naast een leerproces te staan. Dat was een pittige combinatie, want beide processen konden niet evenveel energie krijgen.
Verlies stroomt het klaslokaal in
In vele verschillende vormen stroomt verlies het klaslokaal binnen. Of het nu gaat om een overlijden van een familielid of huisdier, een scheiding van ouders, ziekte in het gezin, ziekte bij een leerling of een verhuizing. Verlies is niet weg te denken in het dagelijks leven in de klas.
Ieder verlies is anders en iedere reactie erop ook. Hoe intens de reactie is op het verlies is, is afhankelijk van de band die de leerling heeft met het verlorene. Daardoor kan een verlies van een hond net zo intens zijn als het verlies van een opa. Ook als wij die band als ‘anders’ interpreteren.
Erken ieder verlies: groot en klein
Als leerkracht is het allerbelangrijkste om ieder verlies te erkennen, hoe klein een verlies voor jou ook lijkt. De leerling heeft het nodig dat jij alleen luistert, zonder goedbedoeld advies te krijgen. Erken het verlies en het bijkomende gevoel en luister. Een kleine tip hierbij: echo wat een leerling zegt en stel af en toe een vraag. De leerling merkt dan dat je echt luistert, dat is heel fijn!
Rouwreacties van leerlingen
Kinderen reageren allemaal anders op een verlies. De leerling kan:
- intens moe zijn (dat geldt ook voor ouders );
- zich langzamer ontwikkelen of een stapje terug doen in de ontwikkeling;
- mindere schoolresultaten behalen;
- snel wisselen in emoties, van verdrietig naar blij;
- niks laten merken om niet op te willen vallen of anders te zijn;
- op een explosieve manier de intense emoties eruit knallen;
- zich zo lief mogelijk gedragen om de omgeving te helpen;
- lastig gedrag vertonen. Vaak is dit een hulpvraag om te leren omgaan met alle veranderingen en lastige gevoelens;
- volwassen taken op zich nemen en meer verantwoordelijkheid dragen om ouders te helpen (parentificatie).
Als leerkracht kun je een rouwende leerling ondersteunen
Een kind staat heel dicht bij jou als leerkracht. Bovendien sta jij net buiten het gezin en ben je daardoor de aangewezen persoon om vragen te stellen die de leerling liever niet aan ouders stelt. Jouw leerling kan het prettig vinden als jij:
- eerlijk en feitelijk antwoord geeft op vragen over bijvoorbeeld wat de dood precies is en hoe een uitvaart eruit ziet;
- verlies erkent, er open over praat en in verbinding blijft;
- luistert naar de leerling en geen goedbedoeld advies of opmerkingen geeft;
- praat over het verlies en vragen hierover stelt;
- (samen met een aantal klasgenoten) naar de uitvaart komt bij een overlijden in het gezin, zodat hij dit verhaal niet aan je hoeft te vertellen;
- hem of haar volgt in hoe jullie met het verlies omgaan op school. De ene leerling heeft behoefte aan een luisterend oor op school, de ander wil juist de afleiding van school hebben omdat het thuis al intensief is;
- het verlies bespreekbaar maakt in de klas zodat er gewoon over gesproken kan worden;
- vertelt dat vermoeidheid en tijdelijk mindere schoolresultaten normaal zijn na een verlieservaring;
- tijd en ruimte geeft om moe te mogen zijn en helpt met het zoeken naar oplossingen voor schoolwerk/ huiswerk;
- rouw erkent ook als het verlies al een tijd geleden plaats heeft gevonden. Rouwen is niet eindig en kan op verschillende momenten plots intens zijn;
Een leerling die de ruimte krijgt om te mogen missen, ontwikkelt vertrouwen in zijn eigen weg naar veerkracht en geluk.
Individuele begeleiding of begeleiding in de groep bij een verlieservaring
Praktijk Mist is aangesloten bij het Netwerk Integrale Kindzorg Noordoost. Vanuit dit netwerk wordt hulp geboden bij ernstige ziekte, beperkingen of overlijden in het gezin. Dit kan individuele begeleiding zijn, maar ook groepsbegeleiding.
Als netwerkpartner is financiering van mijn begeleiding onder bepaalde voorwaarden mogelijk.
