Rouw en verlies bij kinderen, jongeren en in het gezin
Je kind kan rouwen om verschillende verliezen
Een dag bevat talloze momentjes waarop je kind afscheid neemt of iemand mist. Afscheid nemen hoort bij het leven. Het ene afscheid is echter licht en het andere afscheid veel zwaarder.
Grofweg kunnen we vier verliesgebieden onderscheiden waar je kind en jullie gezin mee te maken kan krijgen in het leven.
Verlies door overlijden
Overlijden van een familielid, een gezinslid, een klasgenoot of van een huisdier.
Verlies door scheiding van dierbare of plek
Een echtscheiding tussen ouders, het niet meer zien van familieleden of vrienden of een verhuizing of emigratie.
Verlies door langdurige ziekte of beperking
Je kind heeft of een gezinslid heeft diabetes, epilepsie, kanker, chronisch vermoeid, long-covid, reuma, burn-out. Ook diagnoses als autisme, ADHD, hoogbegaafdheid vragen om acceptatie en aanpassingen.
Verlies van werk of school
Blijven zitten, geen veilige plek op school vanwege pesten, weinig sociale aansluiting, faalangst, verandering van school of het verlies van zelfvertrouwen.
Je kind rouwt om een verlies
Rouwen betekent dat je kind bezig is met het verlies en ook energie geeft aan het aanpassen aan de nieuwe situatie. Rouwen is het slingeren tussen deze twee gebieden.
Rouwreacties van je kind
Op ieder verlies volgt een unieke rouwreactie. Een kind wordt boos, trekt zich terug of gaat juist zorgen voor anderen en harder werken. Kinderen kunnen (tijdelijk) terugvallen in hun ontwikkeling. Ieder kind rouwt op zijn eigen manier en de reactie is per verlies verschillend. Het accepteren van het verlies en het aanpassen kost veel energie.
Soms komt een reactie op een verlies pas na een aantal maanden of jaren. Dit is uitgestelde rouw.
Ook herrouwen komt veel voor. Het verlies komt dan bij verschillende levensfases of bij bijzondere gelegenheden opnieuw naar voren.
Je kind ontwikkelt gedragsproblemen
Soms ontstaan er gedragsproblemen. Deze uiten zich bijvoorbeeld in het opzoeken van grenzen, overmatige boosheid of verdriet, het terugtrekken uit sociale situaties of hyperactief zijn. Gedragsproblemen kunnen voortkomen uit een gestagneerd of uitgesteld rouwproces. Bijvoorbeeld wanneer een kind de overtuiging heeft dat het verlies niet betekenisvol genoeg is om verdrietig over te mogen zijn.
Je kind ontwikkelt leerproblemen
Bij kinderen komt een rouwproces naast de eigen ontwikkeling te staan. Beide processen vragen ruimte van het werkgeheugen en kosten energie. Veel kinderen hebben moeite met concentreren op het schoolwerk na een verlieservaring. Bij een langdurige proces kan dit voor leerproblemen zorgen.
' De beste ouders in de wereld kunnen hun kinderen niet tegen alles beschermen. Zij kunnen er alleen zijn om hun kinderen te helpen verwerken.'
Rouw in het gezin
Een verlies kan een geheel gezin treffen; gezinsrouw. Dit houdt in dat het hele gezin bezig is met het verlies en zich aanpast aan de nieuwe omstandigheden. Dit proces vraagt veel van ieder gezinslid. Naast een eigen rouwproces is er dan ook een gezinsproces gaande. Door sterke onderlinge verbinding, communicatie met elkaar en liefde komt een gezin hier doorheen.
Het kan ook zijn dat alleen je kind iets verliest, bijvoorbeeld een vriendschap of zelfvertrouwen. Binnen een gezin is iedereen verbonden met elkaar. Wanneer je kind niet lekker in zijn vel zit, heeft dit invloed op iedereen in het gezin. Ook hier zorgt onderlinge verbinding, communicatie en liefde voor de steun die je kind nodig heeft.
Kindercoach, jongerencoach en therapie bij rouw
Soms heeft je kind even hulp nodig om zelf de weg terug te vinden naar veerkracht en gelukt. Coaching en therapie kan daarbij helpen. In de sessies wordt ruimte gegeven aan het verlies en worden activiteiten gedaan om de veerkracht te versterken. Hierdoor verminderen de gedragsproblemen en leerproblemen en kan je kind zelf weer verder op zijn eigen weg.
Gezinstherapie en opvoedondersteuning
Jullie gezin is het belangrijkste en sterkste systeem rondom je kind. Een verlies raakt altijd het hele gezin. Maar ieder verlies is anders. In gezinstherapie bekijken we daarom samen wat wenselijk is bij de hulpvraag. Er zijn voldoende mogelijkheden, zoals: individuele afspraken met je kind, sessies met broertjes en zusjes samen, sessie met je kind en een ouders of oudergesprekken. Bij gezinstherapie staat het hele gezinsysteem centraal.
